Sinds het ontstaan in 1956 heeft AI gezorgd voor een enorme hoeveelheid aansprekende resultaten, om patronen te herkennen in de ontwikkeling van kankercellen, waardoor een betere diagnostiek mogelijk is. Meteorologische instituten om het weer nog beter te voorspellen en in de tuinbouw monitort AI voortdurend de kwaliteit van bloemen en planten.
AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. AI zorgt er voor dat bepaalde beroepen gaan verdwijnen (zelf scan kassa), personeelskosten worden minder (online bestellingen), het bedrijf hoeft alleen te investeren in het automatiseringssysteem, veel wordt gestandaardiseerd denk hierbij aan brieven, mensen hoeven steeds minder zelf te denken (robotachtig). De ontwikkelingen gaan steeds sneller en de technologie is voor iedereen beschikbaar. Al zorgt voor veel discussie over de zegeningen maar ook over de gevaren.
AI helpt ook internetcriminelen. Elke dag worden ruim 500 Nederlanders slachtoffer van identiteitsfraude, het is de snelst groeiende vorm van misdaad. Denk aan het nabootsen van bekende stemmen en phishing-berichten. Hackers proberen vooral inloggegevens van je digitale accounts te bemachtigen. Wereldwijd worden er per seconde 4.000 aanvallen uitgevoerd in allerlei sectoren. Deze technologie wordt natuurlijk ook omgekeerd gebruikt om criminelen te slim af te zijn, dus het mes snijdt aan twee kanten.
Ook is er de wisselwerking tussen AI en cultuur. Enerzijds hebben allerlei algoritmen en machines invloed op de cultuur en onze beleving daarvan. We merken niet hoe onze informatievoorziening en keuzes worden beïnvloed door algoritmes. Anderzijds is er een rijke fantasie in de verbeelding van robots, AI en hoe zij zich tot de mens verhouden: iedereen kent deze science fiction in boeken, films en televisieseries.
De technologie zal zich steeds verder ontwikkelen en komt steeds dichter bij de gebruiker. Straks hoef je tegen het navigatiesysteem alleen te zeggen waar je naar toe wilt. De app ChatGPT kan foto’s herkennen, praten en luisteren. Ook de spraakassisent van Amazon zal op basis van de opmerking “Alexa, ik heb het koud” de verwarming hoger zet. Of je vraagt om lampen in de kamer in te stellen in de themakleuren van een voetbalclub. Het idee is dat Alexa weet in welke ruimte je bent en welke kleuren passen bij die club. Spraaktechnologie zal zich verder ontwikkelen. Heeft het niet een schaduwkant dat je in de toekomst gebeld wordt door een systeem of persoon met dezelfde stem als een bekende van jou en dat je op deze manier opgelicht gaat worden?
Zo wordt de macht en controle steeds verder uitgebreid. Dit betekent ook dat er rondom de privacy grote fundamentele problemen ontstaan. Hiervoor moet nu ook een wetgeving komen. De EU werkt aan een wet die ervoor moet zorgen dat de mens centraal blijft staan bij de ontwikkelingen van AI.
Sandy Curvers
Projectgroep ZIN
